Monografie

Monografia autorstwa Bogusława Szmygina, wydana w 2023 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.

Publikacja Międzynarodowe teksty doktrynalne ochrony i konserwacji zabytków jest zbiorem 38 dokumentów doktrynalnych, czyli krótkich tekstów poświęconych różnym aspektom ochrony dziedzictwa kultury. Dokumenty pochodzą z różnych okresów, zostały uchwalone przez różne organizacje, mają różny status i znaczenie. Każdy dokument odzwierciedla jednak ważny fragment rozwoju teorii konserwatorskiej, a większość zawiera zapisy, które nadal mają znaczenie dla postępowania z zabytkami. Głównym i bezpośrednim celem publikacji jest przedstawienie w jednym zbiorze najważniejszych międzynarodowych tekstów doktrynalnych z zakresu ochrony i konserwacji dziedzictwa kultury. Celem pośrednim jest pokazanie rozwoju teorii konserwatorskiej w możliwie szerokiej panoramie czasowej i przedmiotowej. Dlatego wybrano dokumenty dotyczące przede wszystkim generalnych zasad postępowania z zabytkami, specyfiki działań w najważniejszych grupach typologicznych zabytków oraz kluczowych aspektów ochrony zabytków. Dodatkowym kryterium wyboru była pozycja/status dokumentów, dlatego wybrano przede wszystkim teksty uchwalone przez ICOMOS, UNESCO, Radę Europy i ważne zgromadzenia konserwatorskie.

Monografia autorstwa Bogusława Szmygina, wydana w 2022 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.

Zapewnienie dostępności budynków i przestrzeni dla osób ze szczególnymi potrzebami to dziś nie tylko wyraz zmiany cywilizacyjnej, obowiązek społeczny i coraz powszechniejszy standard w myśleniu o przestrzeni publicznej, ale i ustawowy obowiązek. Co jednak, gdy mamy do czynienia z zabytkami? Które bariery architektoniczne likwidować, a które pozostawić, bo są zbyt cenne? W jaki sposób w pełni przystosować budynek do obowiązujących wymogów i czy jest to w ogóle możliwe? Książka odpowiada na te i inne pytania dotyczące praktycznego wdrażania idei dostępności w obrębie zabytkowych budynków i przestrzeni. Przywołuje przepisy prawne dotyczące dostępności, przedstawia wszystkie wymogi urzędowe. Analizuje konflikt między wartościami zabytkowymi, a dostępnością z punktu widzenia nadzoru konserwatorskiego, zarządzających obiektami i osób ze szczególnymi potrzebami. Przede wszystkim jednak wylicza spis działań, służących zapewnieniu dostępności w zabytkach i przynosi konkretne rozwiązania. Przedstawia koncepcję stref funkcjonalno-przestrzennych jako metodologię zapewniania dostępności, ułatwiającą i porządkującą praktyczny wymiar jej wdrażania w obrębie zabytku, a także pozwalającą na opracowanie własnego programu dostępności.

Monografia autorstwa Bogusława Szmygina, Andrzeja Siwka oraz Anny Fortuny-Marek,  wydana w 2021 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej oraz Polski Komitet Narodowy ICOMOS.

Lista Światowego Dziedzictwa jest kreowana jako reprezentacja dokonań cywilizacyjnych ludzkości wyróżniających się wyjątkową uniwersalną wartością. Lista ukazuje najwybitniejsze w świecie przykłady obiektów i zespołów zabytkowych oraz służy propagowaniu idei i standardów ochrony dóbr kultury. Nieustannie przyczynia się do poszerzania rozumienia pojęcia zabytek i postrzegania wartości dziedzictwa kulturowego. Koncepcja Listy osiągnęła globalne powodzenie i znaczenie, co sprawia, że wciąż mobilizuje do zgłaszania nowych kandydatur i wniosków o wpis. Jednocześnie skutkuje to doskonaleniem procedur oceny i selekcji wniosków, co przekłada się również na coraz wyższy poziom złożoności samych wniosków o wpis na Listę. Przedmiotem omówienia i analizy jest dokumentacja, której celem jest umożliwienie spełnienia wstępnych wymogów w drodze do uzyskania wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Prezentujemy analizy przeprowadzone w przypadku Żyrardowa oraz ich wyniki w postaci wstępnych propozycji określenia wyjątkowej uniwersalnej wartości dla dobra zidentyfikowanego, jako: Żyrardów – Europejskie Dziedzictwo Przemysłu Lniarskiego.

Monografia autorstwa Bogusława Szmygina, Andrzeja Siwka oraz Anny Fortuny-Marek,  wydana w 2020 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.

Zespół zamkowy w Janowcu nad Wisłą jest jednym z najciekawszych tego typu zespołów w Polsce. Tworzy go okazała ruina zamku o czytelnej strukturze, rozległy park i translokowany zespół dworski z budynkami gospodarczymi. Unikalne połączenie tych komponentów sprawia, że janowiecki zespół ma uznaną wartość historyczną, krajobrazową, użytkową i turystyczną. Jednocześnie złożoność i znaczenie tego zespołu wymaga ochrony opartej na przemyślanych rozwiązaniach konserwatorskich, zarządczych, użytkowych. Postępowanie z Janowcem determinuje przede wszystkim koncepcja ochrony ruiny zamku. Jej opracowanie jest jednak trudne, co wynika ze specyfiki tego typu zabytków.

Monografia autorstwa Bogusława Szmygina, Macieja Trochonowicza, Bartosza Szostaka oraz Kingi Toruń, wydana w 2019 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.

Całościowa ocena stanu technicznego budowli wymaga jej dogłębnego poznania. W obiektach zbudowanych niedawno można wykorzystać dokumentację, która zawiera opis techniczny i odpowiednie rysunki. W przypadku zabytkowych budowli takiej dokumentacji/inwentaryzacji najczęściej nie ma, lub jest tylko fragmentaryczna. Dlatego w praktyce konieczne jest wykonanie opisu technicznego i rysunkowej inwentaryzacji zabytku, aby na tej podstawie dokonać kompleksowej oceny stanu technicznego obiektu. Tak całościowe opracowanie, wobec trwających stale procesów zniszczenia i przekształceń, jest we współczesnym konserwatorstwie traktowane również jako forma ochrony zabytku. Nadaje to takiemu opracowaniu dodatkową wartość i uzasadnia jego wykonanie. Publikacja tworzy ramy całościowej oceny zabytku, w jednym opracowaniu łączy opis techniczny obiektu z oceną jego stanu technicznego. Zakres oceny stanu technicznego ma charakter indywidualny, zależy bowiem od wielu czynników wynikających ze specyfiki obiektu, możliwości badawczych, potrzeb użytkowników, planów remontowych czy adaptacyjnych. 

Monografia autorstwa Bogusława Szmygina, Macieja Trochonowicza, Beaty Klimek oraz Bartosza Szostaka,  wydana w 2018 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.

Ocena stanu technicznego obiektów zabytkowych jest jednym z najważniejszych problemów konserwatorskich, jest bowiem podstawą zasadniczych decyzji związanych z ochroną zabytku – od określenia zakresu potrzebnych ingerencji w formę i substancję zabytku, poprzez zaplanowane prac konserwatorskich i remontowych, aż do wybrania formy adaptacji obiektu do współczesnych funkcji użytkowych. Poradnik Badania Techniczne Historycznych Ruin zawiera zestawienie badań i aparatury, które są potrzebne by dokonać kompleksowej oceny stanu technicznego tego typu zabytków. Jest to zatem publikacja uzupełniająca standard oceny technicznej historycznych ruin wraz z Kartą Oceny Stanu Technicznego Obiektów Tradycyjnych i Zabytkowych ma służyć przede wszystkim zarządcom tej grupy zabytków. Publikacja składa się z 4 zasadniczych części, w których objaśnia pomiary inwentaryzacyjne, badania in situ materiałów i konstrukcji obiektu, badania laboratoryjne materiałów i konstrukcji oraz badania tynków i warstw malarskich.

Monografia autorstwa Beaty Klimek, wydana w 2018 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.

Poszukiwania analogii dla dekoracji Falconiego rozpoczęły się dość dawno i dały dobre rezultaty, jednak w gąszczu skomplikowanych zagadnień czysto artystycznych, kwestie technologiczne zwykle schodziły na dalszy plan. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż dekoracje sztukatorskie ze względu na swą budowę narażone były i są na uszkodzenia. Wiele z nich uległo w ciągu wieków gruntownym przekształceniom. Do tej pory nie prowadzono kompleksowych studiów uzupełniających wiedzę dotyczącą zasad i praktyk warsztatu Falconiego. Wobec skromnych źródeł pisanych i określonych zasad ówcześnie obowiązujących, istnieje potrzeba poszerzenia dotychczasowej wiedzy o wyniki badań materiałów, technologii i techniki wykonania poszczególnych elementów dekoracji. W kontekście powyższych założeń wiodącym celem badawczym było: określenie specyfiki warsztatu sztukatorskiego Giovanniego Battisty Falconiego w oparciu o analizę wykonanych przez niego dekoracji.

Monografia autorstwa Anny Życzyńskiej, wydana w 2019 roku przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.

Analiza zmienności charakterystyki energetycznej na przykładzie budynku wielorodzinnego
Praca niniejsza jest poświęcona kompleksowej analizie zmienności wskaźnika rocznego zapotrzebowania budynku mieszkalnego wielorodzinnego na nieodnawialną energię pierwotną do pokrycia potrzeb cieplnych związanych z ogrzewaniem i wentylacją oraz przygotowaniem ciepłej wody (EPH+W). Oceny zmienności tego wskaźnika dokonano na podstawie uzyskanych wyników parametrycznych obliczeń symulacyjnych dla założonego modelu budynku oraz kilkudziesięciu wariantów rozwiązań systemów technicznych. Do obliczeń wykorzystano metodologię wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku obowiązującą w polskich aktach prawnych. Sformułowano kilka hipotez badawczych dotyczących zagadnień energetycznych w budynku. W celu ich weryfikacji przebadano wpływ następujących parametrów na wartość wskaźnika EPH+W: lokalizacja w strefie klimatycznej, orientacja względem stron świata, zyski od promieniowania słonecznego, zyski wewnętrzne, stopień przeszklenia, współczynniki przenikania przegród zewnętrznych, rodzaj systemu ogrzewania oraz systemu przygotowania ciepłej wody, sposób zasilania w energię, rodzaj nośnika energii lub energii.