Architektura Tożsamości Narodowej / Wydział Budownictwa i Architektury

*ARCHITEKTURA TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ –* *ZESPOŁY SAKRALNE* *XX-LECIA MIĘDZYWOJENNEGO* *NA LUBELSZCZYŹNIE*
ZESPÓŁ	Szmygin B., Boguszewska K., Trochonowicz M., Szostak B., Kendzierawska W., Kluz K., Wac M.
OKRES REALIZACJI	2024-2027
CEL	Celem projektu jest upowszechnienie i zaznajomienie lokalnej społeczności z dziedzictwem architektonicznym w postaci założeń sakralnych powstałych w okresie międzywojnia na terenie Lubelszczyzny - z wyeksponowaniem wkładu lokalnych wspólnot w rozwój tej architektury.

W związku z realizacją projektu badawczego pt.: Architektura tożsamości narodowej – zespoły sakralne XX-lecia międzywojennego na Lubelszczyźnie, numer umowy NdS-II/SP/0529/2024/011 z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na wykonanie dokumentacji obiektów sakralnych powstałych na terenie Lubelszczyzny w okresie międzywojennym, w okresie od 23.07.2024 do 18.03.2025 przeprowadzono następujące prace:

W początkowej fazie projektu przeprowadzone zostały prace gabinetowe obejmujące wstępne rozpoznanie zasobu kościołów XX-lecia międzywojennego na Lubelszczyźnie. W trakcie prac zespół badawczy wytypował 82 obiekty z terenu województwa lubelskiego, dla których przeprowadzono wstępną kwerendę archiwalną dokumentów pozyskanych z archiwów APL (Archiwum Państwowe w Lublinie) i Archiwum Zakładowego WUOZ w Lublinie i Delegaturach.

W toku badań odrzuconych zostało 47 obiektów (Zał.2_Lista kościołów odrzuconych w toku badań) , wśród których znalazły się:

a) niezrealizowane projekty kościołów,

b) niezachowane kościoły,

c) kościoły znajdujące się poza obecnym terytorium woj. lubelskiego,

d) kościoły odrzucone z innych przyczyn.

Na tym etapie sporządzono archiwum zbierające usystematyzowane dane w postaci katalogów obiektów zawierających odnalezione projekty pochodzące ze zbiorów Archiwum Państwowego w Lublinie, Karty Ewidencyjne Zabytków Architektury i Budownictwa oraz archiwalne fotografie pochodzące z Narodowego Archiwum Cyfrowego i źródeł internetowych w otwartym dostępie.

Na ten czas, stan badań dotyczących powyższego zbioru na potrzeby projektu, został uznany za ukończony.

Ostatecznie, przegląd pozyskanych dokumentów pozwolił na wytypowanie 35 różnorodnych obiektów o wyjątkowej wartości, dla których opracowywana jest dokumentacja ewidencyjna (Zał.1_Lista kościołów wybranych do opracowania dokumentacji).

2. W pierwszym etapie prac zespołu badawczego, w okresie od 23.07.2024 do 18.03.2025, wykonano następujące prace:

a) Przeprowadzono szczegółową kwerendę dla 25 obiektów sakralnych obejmującą:

kwerendę archiwalną prowadzoną w: Archiwum Państwowym w Lublinie (APL), Archiwum Zakładowym WUOZ w Lublinie i Delegaturach (WUOZ), Archiwum Archidiecezjalnym Lubelskim (AAL), Archiwum Diecezjalnym w Siedlcach (ADS) i Archiwach Parafialnych (AP).

kwerendę ikonograficzną prowadzoną w: Narodowym Archiwum Cyfrowym (NAC), Lubelskim Archiwum Cyfrowym (LAC), Dziale Zbiorów Specjalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego oraz dostępnych źródłach internetowych,

kwerendę literaturową prowadzoną w katalogach bibliotek tradycyjnych i cyfrowych (ok. 200 pozycji).

W toku kwerendy sporządzono archiwum zbierające usystematyzowane dane w postaci katalogów obiektów.

b) Zespół badawczy przeprowadził konsultacje projektu, podczas których opracował standard rozszerzonej dokumentacji dla tzw. zabytków nieruchomych.

c) Przeprowadzono 31 wizji lokalnych dla których:

w ramach programu badań architektonicznych:

wykonano dokumentację fotograficzną,
przeprowadzono szczegółowe wywiady z zarządcami obiektów,
wykonano kopie cyfrowe dokumentów znajdujących się w archiwach parafialnych.

w zakresie programu badań oceny stanu technicznego:

wykonano dokumentację fotograficzną w zakresie uszkodzeń elementów konstrukcyjnych oraz elementów wykończeniowych elewacji, wnętrz kościołów oraz obiektów będących częścią zagospodarowania terenu,
sporządzono notatki inwentaryzacyjne,
wykonano kopie cyfrowe dokumentów znajdujących się w archiwach parafialnych.

w zakresie programu badań inwentaryzacyjnych:

Wizyty studialne zostały poprzedzone przygotowaniem formalnym przed wykonywaniem lotów bezzałogowym statkiem powietrznym (BSP), oraz zapoznaniem z dokumentacją źródłową celem zaplanowania sposobu zbioru danych.

a) zbiór danych fotograficznych został przygotowany do przyszłego wykorzystania w metodzie fotogrametrii za pomocą BSP i aparatów bezlusterkowych w ilości ok. 1 000 fotografii na obiekt,

b) wykonano skany za pomocą skanera laserowego zarówno wnętrza jak i zewnętrza obiektów w ilości ok. 15-20 pozycji skanera.

Fotografie z wizji lokalnych

2.1. Import oraz obróbka surowych danych z urządzeń została wykonana po przeprowadzeniu wszystkich wizji lokalnych na obiektach. Obrobione dane fotograficzne zostały przygotowane do wykorzystania w metodzie fotogrametrii, natomiast wszystkie pojedyncze skany laserowe zostały poddane wstępnemu processingowi i oczyszczeniu z występujących na nich szumów i odbić. Dodatkowo, wykonana dokumentacja fotograficzna z BSP została również pomocniczo wykorzystane w częściach związanych z oceną architektoniczną oraz stanu zachowania obiektów.

Następnie przygotowane dane zostały użyte do wygenerowania chmur punktów za pomocą metody fotogrametrii oraz poprzez połączenie ze sobą skanów laserowych z różnych pozycji na obiektach.

Przykładowe chmury punktów obiektów

2.2. Wygenerowane chmury punktów z pomocą fotogrametrii i skaningu laserowego zostały następnie ze sobą dopasowane za pomocą zastosowania punktów kontrolnych, aby kolejne procesy obróbki danych przestrzennych zostały przeprowadzane na kompletnym zestawie danych pochodzącym z obu metod.

W kolejnym kroku dopasowane chmury punktów zostały poddane triangulacji czyli na ich podstawie została wygenerowana powłoka badanych powierzchni obiektów. Następnym krokiem było teksturowanie wygenerowanych powierzchni, czyli nadanie im odpowiadającej rzeczywistości kolorystyki na podstawie wykonanych zdjęć.

Schemat processingu danych

Przykłady wygenerowanych modeli 3D

2.3. Na podstawie wykonanych zestawów danych dla każdego obiektu zostały wygenerowane zestawy widoków w odpowiednim standardzie dla całego zbioru, które obejmowały

Widoki aksonometryczne chmur punktów,
Widoki aksonometryczne modeli 3D,
Rzuty i przekroje przez obiekty,
Widoki na wszystkie elewacje,
Plan sytuacyjny zespołu sakralnego.

Wszystkie wygenerowane widoki zostały wyposażone w skalówki, aby posiadały odniesienie do wymiarów rzeczywistych.

Przykładowe wygenerowane widoki

Dodatkowo zostały również przygotowane zoptymalizowane wersje chmur punktów i modeli 3D dla każdego z obiektów oraz spacery wirtualne celem zamieszczenia ich w przyszłości na portalu internetowym.

2.4. Bazując na zbiorze zebranych danych został opracowany standard rozszerzenia karty białej obiektu zabytkowego w zakresie:
“ZAŁĄCZNIK 8: MATERIAŁY INWENTARYZACYJNE”

Wszystkie wygenerowane widoki zostały w nim zamieszczone celem poszerzenia standardowej zawartości karty białej o zebrane dane digitalizacyjne obiektów.

Przykładowe rozszerzenie karty białej o część digitalizacyjną

2.5. Wszystkie opracowane dane przestrzenne obiektów zostały również zoptymalizowane i przystosowane do technologii druku 3D, a następnie wydrukowane w jednolitej skali 1:200 stanowiąc realne makiety obiektów z badanego zbioru.

Część z wydruków 3D

Sporządzono 25 Kart Ewidencyjnych Zabytków Nieruchomych (Zał.1_Lista kościołów wybranych do opracowania dokumentacji) według opracowanego standardu.

Etap I opracowania zbioru 25 obiektów został ukończony.

Zał.1_Lista kościołów wybranych do opracowania dokumentacji